فرهنگ ایرانی در شعر عربی شاعران ایرانی تبار عصر عباسی دوم (232-656 ه.ق)

عصر عبّاسی دوره ای خاص در تاریخ و فرهنگ عرب می باشد که گستردگی دایره ی حکومت، آشنایی با ملّت های گوناگون و تأثیر پذیری از فرهنگ و تمدّن آنها، بارزترین ویژگی این عصر می باشد. در این میان، ایرانیان بدلیل پیشینه ی کهن فرهنگی و شایستگی هایی که از خویش نشان دادند، از میان دیگر قومیت ها، نقش موثرتری ایفا کردند. بخشی از این انتقال فرهنگی توسط وزیران، دبیران، نویسندگان و مردم عادّی و بخشی دیگر توسط شاعران ایرانی تباری که در این دوره زیسته اند، صورت گرفته است. این حرکت فرهنگی که از دوره ی عبّاسی نخست(132-232 هـ.ق) با شاعرانی چون ابونواس، بشّاربن برد و دیگران آغاز شده بود، در دوره ی عباسی دوّم با شور و شوق بیشتری ادامه یافت. فراوانی شاعران ایرانی تبار، افزایش اشعار عربی و میل به تازی گویی، مویّد این مطلب است. ایرانیان توانستند در فرهنگ عربی به خوبی نفوذ کرده و با زبان خودشان خواسته ی خویش، یعنی فرهنگ ایران باستان را گسترش دهند. در این پژوهش نگارنده بر آن است که نخست علل گرایش ایرانیان به زبان و ادب عربی، و جایگاه آن در نزد حکومت های ایرانی همدوره ی عبّاسیان را نشان دهد. سپس به معرّفی فرهنگ ایرانی پرداخته و بازتاب آن را در زندگی اجتماعی و سیاسی عبّاسیان به تصویر کشد. در بخش بعدی، کوشش خویش را صرف یافتن شاعرانی که بار این انتقال فرهنگی را بر دوش داشته اند، کرده و جنبه هایی از فرهنگ ایرانی که بوسیله ی این شاعران ایرانی تبار، از راه سرودن اشعار عربی به فرهنگ و ادب عربی راه یافته، شرح دهد.